Ongemerkt gevolgd worden door een privédetective van de radio, volg jij het nog?

In 1997 bedacht John de Mol Big Brother: een programma waarbij de inwoners van het huis dag en nacht gefilmd werden bij hun doen en laten. Overal. Alleen niet in de douche en op het toilet. Inmiddels is het concept wereldwijd en in vele vormen op de televisie verschenen. De programma’s hebben een ding gemeen: de kandidaten gaven zich vrijwillig op. Of misschien gaf een vriend ze op, maar dan gingen ze uiteindelijk tenminste vrijwillig dat huis in. En is dat nou net waar het bij het nieuwe programma van Qmusic aan ontbreekt: toestemming?

De Uitverkorene

De Uitverkorene, het programma van Qmusic ziet er als volgt uit. Iedereen woonachtig in Nederland en ouder dan 18 jaar, loopt de kans gevolgd te worden door een privédetective. Je meldt je niet aan voor dit programma, je wordt uitgekozen. Als jij de uitverkorene bent, verzamelt de privédetective gegevens over je leven. Op de radio en via sociale media kanalen worden dan hints gegeven over jou. Via deze hints kan jij erachter komen of je aan het profiel van de uitverkorene voldoet. Heb je het vermoeden dat jij degene bent die aan het profiel voldoet, dan kan je via de gezichtsscanner in de Qmusic app checken of jij daadwerkelijk de uitverkorene bent. Je identiteit, alleen je voornaam, wordt dan bekend gemaakt na toestemming van jou als uitverkorene. De eerste van drie uitverkorenen heeft zich inmiddels gemeld en heeft daarmee een prijs van 10.000 euro gewonnen.

En de privacy dan?

Wanneer je mensen op straat vraagt of ze het erg vinden wanneer ze, zonder toestemming, gevolgd worden door een detective bureau, vinden de meeste mensen dat waarschijnlijk niet oké. Als je ze vertelt dat ze daarmee 10.000 euro kunnen winnen, zullen veel van hen het opeens een stuk minder erg vinden.

Wettelijk gezien zijn er bovendien meerdere gronden op basis waarvan persoonsgegevens verwerkt mogen worden. Toestemming is daarbij zeker niet altijd verplicht. De belangrijkste vraag in deze casus is dus of er een grond is op basis waarvan Qmusic een detectivebureau kan inschakelen om gegevens te verzamelen van een natuurlijk persoon.

De spelvoorwaarden van de Uitverkorene vermelden:

“De Uitverkorene is – onder toezicht van een officieel vergunninghoudend Recherchebureau van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, genaamd Strongwood, met vergunning POB809 – random geselecteerd. Deze kandidaat heeft geen weet van deelname, maar zal eerst akkoord moeten gaan met de daarbij samenhangende voorwaarden van deze Actie alvorens hij/zij een gezichtsscan in de app kan uitvoeren. Strongwood heeft gecontroleerd en geaccepteerd dat De Uitverkorene geen werknemer is van Qmusic en/of aan haar gelieerde ondernemingen en/of familieleden.”

Je geeft de toestemming pas wanneer de gegevens al verzameld zijn. De spelvoorwaarden geven daarmee geen uitsluitsel over de grond waarop in de eerste plaats gegevens konden worden verwerkt. Een overeenkomst is er (nog) niet, dus die grond valt ook af.

Heeft Qmusic dan een belang om dit te doen? Een economisch bedrijfsbelang? Daarvoor dient een afweging gemaakt te worden. Bij die afweging, tussen de inbreuk op de privacy van de persoon en het belang van Qmusic, is ook van belang of de persoon kan verwachten of redelijkerwijs kan weten dat zijn gegevens worden verwerkt. Dat is toch lastig als je heimelijk gevolgd wordt.

Bepalend kan ook zijn of er een minder ingrijpende mogelijkheid voorhanden is, dan het volgen van onwetende personen. Je kunt het spel natuurlijk spelen met mensen die zich hebben aangemeld voor de Uitverkorene. Of misschien kan Qmusic wel een database aanleggen met kandidaten of luisteraars die voor acties benaderd mogen worden. Dat is wel minder spannend natuurlijk. Daarbij heeft Qmusic nu de mogelijkheid alle volwassen Nederlanders te overtuigen om de app te downloaden, om erachter te komen of zij misschien 10.000 euro hebben gewonnen. Marketingtechnisch een goede deal voor 3 keer 10.000 euro.

Conclusie?

Tenzij Qmusic een sterke belangenafweging op grond van het gerechtvaardigd belang kan laten zien, denk ik niet dat de verzameling van persoonsgegevens door een detectivebureau voor amusementsdoeleinden gerechtvaardigd is.

Wel houdt Qmusic rekening met het publiceren van persoonsgegevens voor het grote publiek. De hints zijn dusdanig algemeen dat iemand die uiteindelijk geen toestemming geeft voor publicatie, wellicht niet herkend zal worden. Na het publiceren van een hint wordt de persoonlijke informatie door het detective bureau verwijderd. Ook wordt alleen de voornaam gepubliceerd bij het winnen van de show, en dan alleen na toestemming van die persoon. Toestemming wordt gegeven bij het uploaden van de foto in de app en voorafgaand aan het moment van winnen op de radio. Meldt de winnaar zich niet, dan wordt het profiel na de show weer verwijderd.

Qmusic heeft er dus best veel aan gedaan om ervoor te zorgen dat de privacy van een gevolgde persoon uiteindelijk gewaarborgd blijft. Zonder een hele sterke verwerkingsgrond en daarbij behorende afweging voor een rechter alleen niet genoeg, zo verwacht ik.

Imke.

Dit bericht is eerder op Privacy-web.nl verschenen.