Gisteren vond op het dakterras van het Koninklijk Instituut voor de Tropen de kick-off event van Young TI-NL plaats. En ik was er natuurlijk bij.
Onder de blote sterrenhemel werd de docufilm “(Dis)Honesty: The Truth about Lies” vertoond. Deze docu verkent de menselijke neiging om oneerlijk te zijn. Dit gaf uiteraard genoeg stof om over na te praten en na te denken. Het debat werd geleid door een psycholoog en criminoloog en Gert van Beek deelde zijn ervaringen als detective met het publiek. Van Beek, met 25 jaar ervaring als detective (bedrijfsrechercheur en forensisch onderzoeker), onderzocht tot op heden duizenden integriteitschendingen. Hij bestrijdt fraude in al zijn vormen en had dan ook tal van voorbeelden om het publiek te boeien.
Verschillende soorten fraude
Er kan gefraudeerd worden met producten, geld, gegevens en tijd. Tijdsfraude is een steeds vaker voorkomend probleem. En wist je dat CV fraude het meeste voorkomt? En wanneer is iets CV fraude? Aan selfmarketing doen we allemaal, toch? De zaal was het er wel over eens dat het opleuken van functies mag, maar het verzinnen van een functie of diploma toch echt te ver gaat.
De factoren: de fraude-driehoek
De fraude-driehoek, die ook in de film duidelijk naar voren kwam, werd toegelicht:
1) Gelegenheid: de kans / mogelijkheid om frauduleus te handelen
2) Noodzaak: zoals schulden en financiële tegenslagen
3) Rationalisatie: het voor jezelf rechtvaardigen van de fraude (ík werk er hard voor’, ‘ze betalen me te weinig’, ’anderen doen het ook’, ‘het bedrijf/de overheid heeft geld genoeg’ etc.)
Gedrag en fraude
De door Van Beek meest gehoorde reactie van fraudeurs is ‘Ik wilde er net mee stoppen’. Fraudeurs die echter aan alle drie de factoren uit de driehoek voldoen, kunnen helemaal niet stoppen. Overtreders weten zich nog precies de eerste keer te herinneren, net zoals de laatste keer. Daartussen vervagen de herinneringen en gaat het deel uitmaken van de werkzaamheden. Bovendien vindt fraude zich niet tussen 9 en 5 af: een fraudeur die eenmaal bedriegt, zal dit ook makkelijker thuis doen. Normen en waarden vervagen.
De tien geboden
Maar het meest opvallende was denk ik wel dat uit onderzoek blijkt dat het op korte termijn herinneren van mensen aan bijvoorbeeld de tien geboden, de kans op fraude vermindert. Studenten aan wie kort voor het tentamen de tien geboden werden getoond, bedrogen de boel duidelijk minder vaak (of helemaal niet) dan studenten zonder de herrinering aan deze normen en waarden. Als bedrijf een gedragscode hebben, maar werknemers daar niet geregeld aan herrinnert, zal fraude niet tegengaan.
Ben jij je bewust van de gevaren binnen je bedrijf? Wat doe jij om fraude tegen te gaan in je bedrijf?
Meer lezen over Transparancy International – Nederland? Klik hier.
Imke.
afbeelding: Transparancy International Nederland
afdeling legal 